Ορολογία
Χρήσιμοι Τεχνικοί Όροι
Αντίσταση του χαρτιού στην διέλευση του νερού (COBB method)
Εργαστηριακή μέθοδος προσδιορισμού της αντίστασης του χαρτιού στην διέλευση του νερού. Η δοκιμασία COBB εκφράζει την ποσότητα του νερού που απορροφάται από την μία πλευρά του χαρτιού, σε δεδομένο χρόνο. Όλα τα είδη των χαρτιών οφείλουν να μπορούν να απορροφούν συγκεκριμένη ποσότητα νερού, υπό μορφή κόλλας ή μελανιού, αλλά χωρίς αυτή να ξεπερνάει κάποιο όριο και χωρίς να αλλοιώνονται οι μηχανικές τους ιδιότητες.
Μονάδες: g/m2 χαρτιού
Αντίσταση του χαρτιού στην διείσδυση του αέρα (Gurley Method)
Εργαστηριακή μέθοδος προσδιορισμού του χρόνου που απαιτείται ώστε μία συγκεκριμένη ποσότητα αέρα να διαπεράσει συγκεκριμένη επιφάνεια χαρτιού.
Μονάδες: sec
Αντοχή διατομής χαρτονιού (ECT-Edge Crush Test)
Εργαστηριακή μέθοδος προσδιορισμού της αντοχής της διατομής του χαρτονιού, σε δύναμη που εφαρμόζεται παράλληλα στην κατεύθυνση των οδοντώσεών του (flutes). Η ιδιότητα αυτή είναι πολύ σημαντική αφού υποδηλώνει την αντοχή που θα έχει το μορφοποιημένο κιβώτιο στη στοιβασία αφού είναι σε θέση, με κάποιους μαθηματικούς μετασχηματισμούς, να προσδιορίσει με σχετική ακρίβεια την αντοχή του χαρτοκιβωτίου στην παλετοποίηση.
Μονάδες: ΚΝ/m χαρτονιού
Αντοχή δυσκαμψίας κυματώσεων χαρτιού (CMT-Concora Medium Test)
Εργαστηριακή μέθοδος προσδιορισμού της αντοχής των οδοντώσεων του χαρτιού σε κατακόρυφη δύναμη θλίψης κάθετη στο επίπεδο των κυματώσεων, το οποίο μετά την κυματοποίησή του συγκολλείται σε χάρτινη λωρίδα, ώστε οι κυματώσεις να μην μετακινηθούν. Η δυσκαμψία αυτή της κυμάτωσης αποτελεί σημαντική παράμετρο ποιότητας διότι δηλώνει την ευκολία ή δυσκολία που προβάλει το κυματοειδές χαρτί, προκειμένου να διατηρήσει σε σταθερή απόσταση τα δύο επίπεδα χαρτιά. H κρισιμότητα της παραμέτρου έγκειται στο γεγονός ότι σε περίπτωση που το κυματοειδές χαρτί αποτύχει σε αυτή του την αποστολή, τότε εμφανίζονται φαινόμενα στρέβλωσης και λυγισμού του χαρτονιού, που οδηγούν τελικά σε αποσταθεροποίηση και κατάρρευση της συσκευασίας γενικότερα.
Μονάδες: Newton
Αντοχή δυσκαμψίας κυματώσεων χαρτονιού (FCT-Flat Crush Test)
Εργαστηριακή μέθοδος προσδιορισμού της αντοχής των οδοντώσεων του χαρτονιού σε κατακόρυφη δύναμη θλίψης κάθετη στο επίπεδο των κυματώσεων. Η δυσκαμψία αυτή της κυμάτωσης αποτελεί σημαντική παράμετρο ποιότητας διότι δηλώνει την ευκολία ή δυσκολία που προβάλει το κυματοειδές χαρτί, προκειμένου να διατηρήσει σε σταθερή απόσταση τα δύο επίπεδα χαρτιά. H κρισιμότητα της παραμέτρου έγκειται στο γεγονός ότι σε περίπτωση που το κυματοειδές χαρτί αποτύχει σε αυτή του την αποστολή, τότε εμφανίζονται φαινόμενα στρέβλωσης και λυγισμού των πλευρών του χαρτοκιβωτίου, που οδηγούν τελικά στην αποσταθεροποίηση και κατάρρευσή της.
Μονάδες: KPa
Αντοχή εκτόνωσης χαρτιού & χαρτονιού (Mullen Test / BST-Burst Strength Test)
Εργαστηριακή μέθοδος προσδιορισμού της αντοχής του χαρτιού ή χαρτονιού σε εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις μέσω της εκτόνωσης μιας μεμβράνης, η οποία διογκώνεται υπό την πίεση γλυκερίνης, μέχρις ότου να επέλθει πλήρης διάρρηξη του δείγματος. Η αντοχή του χαρτιού σε διάτρηση προσδιορίζει την ενέργεια του δεσμού των ινών που αποτελούν το φύλλο του χαρτιού. Όσο μεγαλύτερο το ποσό της ενέργειας, τόσο μεγαλύτερη και η ένδειξη κατά τη διεξαγωγή της δοκιμής. Στο χαρτόνι η μέτρηση αυτή επηρεάζεται κατά κύριο λόγο από την αντίστοιχη αντοχή των επιπέδων χαρτιών και δηλώνει την αντοχή του χαρτονιού σε κρούσεις, οι οποίες υφίστανται κυρίως στην χρήση και μεταφορά των χαρτοκιβωτίων.
Μονάδες: ΚPa
Αντοχή κυματώσεων σε κατακόρυφη σύνθλιψη (CCT-Corrugated Crush Test)
Εργαστηριακή μέθοδος προσδιορισμού της αντοχής του χαρτιού, το οποίο μετά την κυματοποίησή του υφίσταται κατακόρυφη καταπόνηση (φόρτιση παράλληλη στο επίπεδο των κυματώσεων και συνεπώς είναι κάθετος στον άξονα των ινών που αποτελούν το χαρτί). Η μέθοδος προσομοιάζει στο κυματοειδές χαρτί, την φόρτιση που δέχεται στο εσωτερικό του τοιχώματος του χαρτοκιβωτίου κατά την τοποθέτησή του στην παλέτα μετά την συσκευασία των προϊόντων εντός του χαρτοκιβωτίου.
Μονάδες: ΚΝ/m
Αντοχή χαρτιού σε δακτυλιοειδή μορφή (RCT-Ring Crush Test)
Εργαστηριακή μέθοδος προσδιορισμού της αντοχής του επιπέδου χαρτιού, σε μορφή δακτυλίου σε κατακόρυφη φόρτιση, κάθετη στον άξονα των ινών. Εκφράζει το πόσο καλά είναι δεμένες οι ίνες στο εσωτερικό του χαρτιού, με αποτέλεσμα να πληροφορούμαστε για την ευκαμψία ή δυσκαμψία του κατά το λυγισμό τους.
Μονάδες: ΚΝ/m
Αντοχή χαρτιού στον εφελκυσμό (MD, CD)
Εργαστηριακή μέθοδος προσδιορισμού της αντοχής του χαρτιού σε εφελκυσμό. Κατά την μέθοδο αυτή μετράται η αντοχή σε εφελκυσμό των χαρτιών σε κατεύθυνση είτε κατά μήκος της μηχανής παραγωγής τους MD (Machine Direction) η οποία ταυτίζεται με την κατεύθυνση των ινών, είτε σε κατεύθυνση κάθετη στην μηχανή παραγωγής τους CD (Cross Direction). Η αντοχή του χαρτιού σε εφελκυσμό εκφράζει την αντίσταση που παρουσιάζει το χαρτί σε περίπτωση κάμψης όταν κατά τη στοιβασία του χαρτοκιβωτίου παρουσιάζονται φαινόμενα λυγισμού των τοιχωμάτων του, καθώς επίσης την ευκολία ή δυσκολία μορφοποίησης του κυματοειδούς χαρτιού.
Μονάδες: ΚΝ/m χαρτιού
Αντοχή χαρτοκιβώτιου σε συμπίεση (BCT-Box Compression Test)
Εργαστηριακή μέθοδος προσδιορισμού της αντοχής του μορφοποιημένου χαρτοκιβωτίου (κενού περιεχομένου) σε κάθετη συμπίεση. Η πλέον σημαντική δοκιμασία για την τελική συσκευασία που δίνει και το μέτρο της δυνατότητας στοιβασίας της. Σχετίζεται άμεσα με την αντίσταση που προβάλει το χαρτοκιβώτιο, κατά την στοιβασία του επάνω στην παλέτα, στην κατακόρυφη φόρτιση που προέρχεται από το βάρος των ανώτερων σειρών πληρωμένων χαρτοκιβωτίων. Η συγκέντρωση των τάσεων σε ένα χαρτοκιβώτιο που υφίσταται το φορτίο της στοιβασίας, κατανέμεται ομοιόμορφα γύρω από την περίμετρο. Με την αύξηση του φορτίου οι γωνίες παίρνουν το μεγαλύτερο μέρος του, ως μια κρίσιμη τιμή όπου οι μεγάλες πλευρές λυγίζουν είτε προς τα έξω ή προς τα μέσα. Εν συνεχεία, εμφανίζεται αστοχία στις γωνιακές περιοχές, οπότε και ακολουθεί η κατάρρευση το κιβωτίου. Για το λόγο αυτό έχει μεγάλη σημασία η σωστή διευθέτηση των χαρτοκιβωτίων κατά την παλετοποίηση, ούτως ώστε οι γειτνιάζουσες των γωνιών περιοχές, να έχουν σταθερό υπόβαθρο.
Μονάδες: Κgf χαρτοκιβωτίου
Βάρος επιφάνειας
Το βάρος των χαρτιών ή των χαρτονιών στην μονάδα επιφάνειας - συνήθως εκφράζεται ώς g/m2.
Επίπεδο χαρτί (Liner)
Το εσωτερικό ή εξωτερικό επίπεδο χαρτί στο κυματοειδές χαρτόνι.
Ίνες
Η παραγωγή των χαρτιών που αποτελλούν την α' ύλη για το κυματοειδές χαρτόνι επιτυγχάνεται είτε από πρωτογενείς ίνες κυτταρίνης από δένδρα, είτε από επαναχρησιμοποιούμενες ίνες μέσω των χαρτιών που ανακυκλώνονται. Οι ίνες του ξύλου είναι ιστοί μακρών και παχύτοιχων κυττάρων, τα οποία αφ’ ενός συνιστούν την σκελετική ουσία του δέντρου αφ’ ετέρου δημιουργούν τους αγωγούς μεταφοράς των χρήσιμων για τη ζωή του θρεπτικών ουσιών. Εάν τα κύτταρα αυτά αποχωριστούν μεταξύ τους, προκύπτουν λεπτές και μακρές ίνες. Η συγκολλητική ουσία μεταξύ των κυττάρων αυτών λέγεται λιγνίνη, ενώ το κύριο δομικό συστατικό τους είναι ένας πολυσακχαρίτης ονόματι κυτταρίνη (cellulose). Η καταστροφή του στρώματος της λιγνίνης επιτυγχάνεται χημικά ή μηχανικά με χρήση σχετικά υψηλής θερμοκρασίας και το αποτέλεσμα της διεργασίας αυτής είναι η παραγωγή πολτού από κυτταρινικές ίνες.
Καλούπι (Die Cutting unit)
Ξύλινη μήτρα επάνω στην οποία τοποθετούνται λάμες κοπτικές, διατρητικές και τσακιστικές, και πολυμερισμένα ελαστικά ειδικών προδιαγραφών. Οι λάμες κόβουν, τρυπούν και τσακίζουν το κυματοειδές χαρτόνι παράλληλα και κάθετα στον άξονα των οδοντώσεών του, ενώ τα ελαστικά αποκολλούν και προωθούν αυτό. Η χρήση του καλουπιού λαμβάνει χώρα προκειμένου να παραχθεί ένα υλικό συσκευασίας ειδικών απαιτήσεων.
Κλισέ εκτύπωσης
Για την κατασκευή των φλεξογραφικών κλισέ παλιότερα χρησιμοποιούνταν καουτσούκ. Σήμερα αυτό έχει αντικατασταθεί από φωτοπολυμερή υλικά σε στερεή ή υγρή μορφή. Η μοριακή δομή των πολυμερών υλικών διαφοροποιείται μετά την έκθεσή τους σε υπεριώδη ακτινοβολία (UV), με αποτέλεσμα αυτά να σκληραίνουν. Η ιδιότητά τους αυτή αποτελεί τη βάση για την κατασκευή εξώγλυφης εύκαμπτης εκτυπωτικής πλάκας. Η επιλογή των υλικών που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των κλισέ, εξαρτάται από τον τύπο της μελάνης καθώς και το είδος του υλικού που θα τυπωθεί. Για την κατασκευή φωτοπολυμερικών κλισέ χρησιμοποιούνται είτε φύλλα φωτοπολυμερούς είτε ρευστό φωτοπολυμερές. Η διαδικασία κατασκευής του κλισέ, σε γενικές γραμμές, είναι η ίδια.
Κόλλα
Η ουσία που χρησιμοποιείται στη συγκόλληση των χαρτιών για τη διαμόρφωση του χαρτονιού στο Corrugator, και έχει ως βάση της το άμυλο.
Κυμάτωση χαρτονιού
Υπάρχουν 3 βασικές κυματώσεις (fluting) E, B, C και οι συνδυασμοί αυτών EB, BC.
Αναλυτικά:
[Ε] Κυμάτωση χαρτονιού: Χαρτόνι αποτελούμενο από τρία χαρτιά, δύο επίπεδα και ένα κυματοειδούς μορφής. Ονομαστικό πάχος : 1,6 mm. Απόδοση εκτύπωσης : Πολύ Καλή. Αντοχή σε στοίβαση : Φτωχή
[Β] Κυμάτωση χαρτονιού: Χαρτόνι αποτελούμενο από τρία χαρτιά, δύο επίπεδα και ένα κυματοειδούς μορφής. Ονομαστικό πάχος : 2,8 mm. Απόδοση εκτύπωσης : Καλή. Αντοχή σε στοίβαση : Καλή
[C] Κυμάτωση χαρτονιού: Χαρτόνι αποτελούμενο από τρία χαρτιά, δύο επίπεδα και ένα κυματοειδούς μορφής. Ονομαστικό πάχος : 3,8 mm. Απόδοση εκτύπωσης : Φτωχή. Αντοχή σε στοίβαση : Πολύ καλή
[EB] Κυμάτωση χαρτονιού: Χαρτόνι αποτελούμενο από πέντε (5) χαρτιά, τρία (3) επίπεδα και δύο (2) κυματοειδούς μορφής σε Ε & Β αντίστοιχα. Ονομαστικό πάχος : 4,2 mm. Απόδοση εκτύπωσης : Πολύ Καλή. Αντοχή σε στοίβαση : Πολύ Καλή
[BC] Κυμάτωση χαρτονιού: Χαρτόνι αποτελούμενο από πέντε (5) χαρτιά, τρία (3) επίπεδα και δύο (2) κυματοειδούς μορφής σε Β & C αντίστοιχα. Ονομαστικό πάχος : 6,5 mm. Απόδοση εκτύπωσης : Καλή. Αντοχή σε στοίβαση : Άριστη
Κυματοποιητής (Corrugator)
Μηχανή μεγάλου μήκους που παράγει το κυματοειδές χαρτόνι.
Κύρτωμα (Warp)
Η απόκλιση από την επιπεδότητα ενός χαρτονιού.
Πάχος χαρτιού ή χαρτονιού
Το πάχος του χαρτιού καθορίζεται εν πολλοίς από το βάρος του, ενώ στο χαρτόνι το πάχος προδιαγράφεται από το είδος της κυμάτωσης.
Μονάδες: μm για χαρτί / mm για χαρτόνι
Ποιότητες χαρτιού
Τα χαρτιά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, πρωτογενή και ανακυκλωμένα, ανάλογα με την σύσταση και την περιεκτικότητα του χαρτοπολτού, από τον οποίο προέρχονται, σε ίνες κυτταρίνης από δέντρα.
Στα πρωτογενή ανήκουν τα:
Kraft: Το χαρτί που χρησιμοποιείται ώς επίπεδο στο κυματοειδές χαρτόνι, που παράγεται από πρωτογενή πολτό ινών κυτταρίνης μαλακών δένδρων (πεύκο, έλατο κ.λ.π) και έχει τα ισχυρότερα μηχανικά χαρακτηριστικά (λευκό ή καφέ).
Semichemical: Γενικός όρος για τα χαρτιά που κυματοποιούνται και παράγονται από χαρτοπολτό ινών κυτταρίνης από μάλλον σκληρά δένδρα, όπως βελανιδιά, σημύδα κ.λ.π.
Στα ανακυκλωμένα ανήκουν τα:
Test Liner: Παράγεται από την επαναχρησιμοποίηση, με κατάλληλες μεθόδους επεξεργασίας, των αποκομμάτων από χαρτοκιβώτια και από άλλα είδη χαρτιού σε συνδυασμό με διάφορα πρόσθετα (λευκό ή καφέ).
Medium: Παράγεται από την επαναχρησιμοποίηση αποκομμάτων από χαρτοκιβώτια και άλλα είδη χαρτιού.
Σύμμεικτο
Χαρτόνι αποτελούμενο και από χαρτιά πλήρως ανακυκλωμένα (η α' ύλη είναι το scrap χαρτί της ανακύκλωσης), αλλά και από χαρτιά πρωτογενή στα οποία η α' ύλη είναι το εσωτερικό του κορμού των δέντρων.
Χαρτόνι (Board)
Γενικός όρος για διάφορα είδη φύλλων κολλημένων μεταξύ τους.
Χρώματα Pantone
Τα χρώματα Pantone είναι ένα σύνολο τυποποιημένων αποχρώσεων που έχουν δημιουργηθεί για να βοηθήσουν τους σχεδιαστές, τους τυπογράφους και τους πελάτες να έχουν εικόνα για το ποια ακριβώς χρώματα πρόκειται να εκτυπωθούν. Στις περισσότερες σχεδιαστικές εφαρμογές τα PANTONE χρώματα αναφέρονται με τον όρο Spot Colors. Για την επιλογή των χρωμάτων υπάρχουν ειδικά δειγματολόγια, με μια τεράστια γκάμα αποχρώσεων. Κάθε χρώμα αντιστοιχεί σε έναν συγκεκριμένο κωδικό.